ԹՌՉՆՈՐՍ

Հիշո՞ւմ ես, երբ առաջին անգամ հայտնվեցիր ճաղերի ետևում...Չէ՜...Նկատի չունեմ բանտի...Նկատի ունեմ կյանքի ու մարդկանց հորինած ճաղերի...Սպասիր, ավելի պարզ ասեմ, որպեսզի համակարգչով կարդալը դառնա նույնքան հաճելի ինչքան գիրք կարդալն էր ժամանակին...Սա ոչ պատմվածք է, ոչ էսսե, ոչ էլ ֆեյսբուքյան գրառում: Սա մտավարժանք է, որը քնելուց առաջ երազներ տեսնելու իրավունքդ է վերականգնում:
Պատահել է, չէ՞, որ քեզ չհասկանան: Ասենք, երբ երեխա ես եղել, հենց առաջինը քեզ չի հասկացել քեզ լույս աշխարհ բերողը՝ մայրդ, հայրդ...Չեն հասկացել, որովհետև դու պարզապես ցանկացել ես ուրիշ բան, իսկ իրենք քո ցանկությունը կա՛մ վտանգավոր են համարել, կա՛մ անտեղի, կա՛մ էլ պարզապես՝ անկարևոր:
Այդ պահին դու վախեցել ես: Վախեցել ես մանկական քո միայնությունից . լաց ես եղել, աղմկել ես, փռվել ես հատակին և նայել ես ծնողներիդ աչքերի մեջ աղերսողի անօգնական հայացքով, փորձելով նրանց ամեն գնով հասկացնել, որ դու շա՜տ ես վիրավորված, որ հենց նրանք՝ միակները, որոնք պիտի ամենաշատը հասկանային քեզ, քեզ չեն հասկացել...Եվ ամեն անգամ որ քեզ չեն հասկացել, դու մտովի, մի ճաղ ես ամրացրել քո և նրանց արանքում, հետո՝ մի ուրիշ ճաղ, հետո ճաղեր, ճաղեր, մետաղ, սառը, տափակ, շոշափելու համար տհաճ, միայնությունդ շեշտող, և քո ծնողներից՝ քեզ բաժանող մի անբնական պատ, որի ետևում ես դո՛ւ...Այո...Մի կողմում դու ես՝ մյուս կողմում քեզ չհասկացածները, սակայն հենց դո՛ւ ես պատի ետևում...Հասկանո՞ւմ ես:
Հիշեցի մի դեպք: Մի օր չհասկացված լինելու վիրավորանքից, մեր տան պատուհանների եզրապատերին սկսեցի աղավնիներ փորագրել իմ արծաթագույն բանալու սուր ծայրով...Փչացրեցի պատի ներկը, սակայն նկարեցի աղավնիիներ՝ պատուհանին մոտիկ և բացեցի մեր տան պատուհանի փեղկերը ու աղավնիներիս նայեցի երկար...Նրանք ինձանից ոչնչով տարբեր չէին ...Հայացքով՝ դեպի երկինքն ու արևը, նրանք գամված էին մեր տան պատին և զրկված էին թռչելու իրավունքից...Սակայն ես, իրենց նայելով, միևնույն է՝ թռչողի՛ սրտի զարկերով էի ապրում ժամերով...
Հիմա եթե հանկարծ իմ ծնողները կարդան այս տողերը, պիտի սկսեն իրենց մտքում վերապրել իմ մանկությունն ու իրենց ջահելությունը, պիտի փորձեն մտովի արդարանալ ու բողոքել նույնիսկ, որ իրենք երբևէ թևերս չեն սոսնձել հատակին երբ դեռ նոր էին ծնողացել, երբ դեռ նոր էին հենց իրենք իրավունք ստացել ինչ որ մեկին «բան ասել...»: Պիտի կարդան և մի գուցե նունյիկս ինձ զանգահարեն ասելու՝ «ի՞նչ է պատահել...», «այդ ե՜րբ...», իսկ ես, ստելու եմ նրանց, ասելով՝ «սա պարզապես գրականություն է» և այդ պահին, իմ մանկության փորագիր աղավնիներս պիտի հեռվից գլուխները թեքեն դեպի ինձ, զարմանալով, որ հասակս առած կին եմ արդեն, սակայն պատուհաններս երբե՛ք մինչև վերջ այդպես էլ չեմ բացում, որպեսզի ազատ արձակվեն ու իմ տան կտուրից դեպի երկինք ճախրեն պատուհանաեզրի քարի վրա քանդակված ճերմակ, ճերմակ, փոշոտ վախերս...
Մի խոսքով, պարտադիր է: Պարտադիր է հասկանալ, որ մտերիմներն ու հարազատները հենց այն բանի համար են, որ դու մենակ մնաս...Իսկ մենակ մնալն այն բանի համար է, որ դու գտնես իրական հարազատիդ...Իսկ իրական հարազատիդ գտնելն այն բանի համար է, որ դու շատ ցանկանաս հարազատից՝ լույս աշխարհ բերել մի նոր հարազատի, ում դու էլ քո հերթին բանտվել պիտի սովորեցնես, պիտի սովորեցնես ապրել ճաղերի ետևում, պիտի սովորեցնես ենթարկվել քեզ ու քո կապանքներին, պիտի սովորեցնես ճզմվել, անօգնական լինել, ճնշվել ու միայնանալ, որպեսզի ճաղեր տապալելը մանկական խա՜ղ լինի, որպեսզի աղավնիներ նկարելը դառնա ամենօրյա ժպի՜տ, իսկ աղավնիներ փորագրելը՝ փռշտոց, որից հետո անխտիր բոլորը քեզ պիտի ասեն՝ «այդքան էլ ճիշտ»:
Հիմա հիշում ես ճաղերը կյանքիդ... Հիշում ես, այդպես էլ չհասկանալով, թե ո՜վ էր այն բանտապահը, ով մի օր, կես գիշերին, երբ քնած էին բոլորը և երբ քնած էիր դու, ճաղերի արանքից դեպի քեզ գլորեց քո մանկությունը, որն այն արծաթագույն բանալին էր կարծես, որը բացեց կողպեքները բոլոր, իսկ առավոտյան՝ այգաբացին, քե'զ փորագրեց երկնքի ֆոնին, մինչև հաջորդ թռչնորսը...Մինչև հաջո'րդ թռչնարձակումը...